Konstytucja 3 Maja – Ustawa Rządowa z dnia 3 maja 1791 r.
Uchwalona przez Sejm Czteroletni (1788-1792) ustawa majowa była próbą ratowania Rzeczypospolitej Obojga Narodów po I rozbiorze (1772 r.), zaś w kontekście geopolitycznym próbą ograniczenia ingerencji i wpływów zewnętrznych, ale przede wszystkim odrzucenia narzuconego protektoratu Rosji. Uchwalona na Zamku Królewskim w Warszawie konstytucja była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną ustawą zasadniczą, która wprowadzała w Polsce monarchię konstytucyjną, jakiej większość państw europejskich doczekała się dopiero w wieku następnym.
Autorami Konstytucji 3 maja byli ludzie oświecenia, wierzący w racjonalny porządek społeczeństwa i państwa, mający na celu „zabezpieczenie niezależnego bytu Rzeczypospolitej”. Obok króla Stanisława Augusta Poniatowskiego byli nimi: Ignacy Potocki, przywódca Stronnictwa Patriotycznego, ksiądz biskup Hugo Kołłątaj oraz Stanisław Małachowski, marszałek Sejmu Czteroletniego.
W skład Ustawy Rządowej wchodzi uroczysta preambuła i 11 artykułów, w których uregulowano podstawowe zasady ustrojowe ówczesnej Rzeczypospolitej, kształt przyszłego rządu, problemy gospodarcze i społeczne oraz miejsce Kościoła w państwie.
Konstytucja obowiązywała zaledwie rok i upadła po przystąpieniu Stanisława Augusta Poniatowskiego do przymierza zdrajców w służbie carskiej. Akt konfederacji ułożono w Petersburgu, a podpisano na wiosnę 1792 r. w dobrach Potockich w miasteczku Targowica, które odtąd stało się synonimem zdrady. 18 maja 1792 r. caryca Katarzyna II wypowiedziała Polsce wojnę i odniosła w niej zwycięstwo, doprowadzając do kolejnego rozbioru Rzeczypospolitej. Jej sojusznicy skupieni w szeregach konfederacji targowickiej podjęli próby zatarcia wszelkich śladów po ustawie zasadniczej, z zaciekłością ścigając oryginalne egzemplarze dokumentu.
Źródło: Serwis Rzeczypospolitej Polskiej
230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja – w Rzeszowie
W okresie pandemii wirusa Covid – 19 obchody rocznicy w Rzeszowie przebiegły bardzo skromnie. Głównym wydarzeniem rocznicowym była uroczysta Msza Święta w rzeszowskiej Farze.
Przed mszą i po niej z zachowaniem dystansu społecznego pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, organizacji społecznych, uczelni i szkół oraz związków zawodowych złożyli wieńce i kwiaty. Region Rzeszowski NSZZ Solidarność reprezentowali Roman Jakim przewodniczący Regionu, Bogumiła Stec Świderska zastępca przewodniczącego oraz członek prezydium Andrzej Filipczyk.
