Pamiętajmy o nich i przekazujmy tę pamięć następnym pokoleniom

Pamiętajmy o nich i przekazujmy tę pamięć następnym pokoleniom

70 rocznica zamordowania przez komunistów siedmiu członków
IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”

Okupacja po okupacji

Odrodzona w listopadzie 1918 roku, po 123 latach niewoli, Rzeczpospolita Polska przetrwała tylko 21 lat. We wrześniu 1939 roku hitlerowskie Niemcy i bolszewicka Rosja dokonały kolejnego rozbioru Polski, a w lutym 1945 roku, na konferencji w Jałcie, cztery wielkie mocarstwa oddały ją jako łup wojenny Stalinowi. Utworzona w 1945 roku Polska Rzeczpospolita Ludowa była oficjalnie państwem wolnym i suwerennym, lecz w rzeczywistości całkowicie podporządkowanym ZSRR, a narzuceni jej przez sowietów komunistyczni władcy utrzymywali się przy władzy jedynie dzięki stosowaniu bezwzględnego terroru i przejęciu całkowitej kontroli nad każdą dziedziną życia społecznego. Zaraz po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej, najpierw sowieckie NKWD i Smiersz, a następnie polskie UB i KBW rozpoczęły krwawą rozprawę z polskim podziemiem niepodległościowym, w wyniku którego tysiące żołnierzy Armii Krajowej i innych formacji niepodległościowych zostało zamordowanych lub wywiezionych do obozów w głębi ZSRR. Żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego, którzy nie zostali ujęci lub zabici, prowadzili przez kilka lat nierówną walkę partyzancką z siłami komunistycznymi i wspierającymi ją oddziałami sowieckimi.

Walka bez broni i przemocy

Zdając sobie sprawę, że w zaistniałej sytuacji międzynarodowej walka zbrojna o niepodległość musi zakończyć się całkowitą porażką, dowódcy Armii Krajowej podjęli decyzję o rozwiązaniu AK, a we wrześniu 1945 roku w największej konspiracji utworzyli Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” – organizację mającą dążyć do niepodległości i suwerenności Polski bez stosowania walki zbrojnej i przemocy. W dokumencie programowym „O wolność obywatela i niezawisłość państwa” twórcy WiN wskazywali na konieczność zapewnienia mieszkańcom Polski pełni praw obywatelskich, w tym m.in.: wolności słowa, niezależności prasy, wolności przekonań, możliwości zrzeszania się w partie polityczne, realizację „drogich każdemu Polakowi ideałów chrześcijańskich”, zapewnienie ochrony prawnej przed samowolą UB oraz doprowadzenie do opuszczenia kraju przez wojska sowieckie. Środkami do realizacji tych celów miały być m.in.: wydawania i kolportaż niezależnych wydawnictw, działalność oświatowo-wychowawcza, informowanie rządów i opinii publicznej państw zachodnich o prawdziwej sytuacji w kraju, w tym o represjach wobec wszystkich, którzy przeciwstawiają się sowietyzacji Polski.

Choć wszyscy założycielami WiN byli oficerowie AK, utworzona przez nich nowa struktura była organizacja cywilną. Dlatego też, zarówno Zarządem Głównym WiN, jak i jego zarządami terenowymi, kierowali nie komendanci (jak w przypadku AK), tylko prezesi. Szczególną rolę w działalności WiN odegrał Okręg Rzeszowski, wchodzący w skład WiN Obszar Południe. W skład Okręgu Rzeszów wchodziły cztery Rejony: Centrum (Rzeszów), Południe (Krosno), Wschód (Przemyśl) i Północ (Mielec).

Ppłk Łukasz Ciepliński „Ostrowski”, „Bogdan”, „Ludwik”, prezes IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN. Źródło IPN

Fałszywa kenkarta Ł. Cieplińskiego wystawiona na nazwisko Mariana Kaczmarka. Źródło IPN

Torturami i prowokacjami

Pomimo, że działacze Zrzeszenia WiN starali się kontynuować walkę o wyzwolenie Ojczyzny wyłącznie metodami pokojowymi, komuniści od razu rozpoczęli ich bezwzględne zwalczanie, przy użyciu wszelkich możliwych środków, w tym najbardziej brutalnych. Wzorem okupantów niemieckich, polscy komuniści określali członków wszystkich organizacji antykomunistycznych, w tym z założenia pokojowego Zrzeszenia WiN, mianem bandytów, a tych, których udawało im się ująć traktowali znacznie gorzej niż pospolitych złoczyńców. Aresztowanych członków WiN, podobnie jak członków wszystkich organizacji o charakterze niepodległościowym, czekało bestialskie śledztwo, z użyciem straszliwych tortur, a później parodia procesu, kończącego się zazwyczaj wydaniem wyroku śmierci, wykonywanego przez strzał w tył głowy, a w najlepszym przypadku skazaniem na długoletnie ciężkie więzienie. Nic zatem dziwnego, że w przypadku zagrożenia aresztowaniem, członkowie WiN zmuszeni byli niekiedy powracać do lasów i dołączać do działających tam nadal oddziałów partyzanckich AK, które nie usłuchały rozkazu dowództwa AK o zaprzestaniu walki zbrojnej i nadal walczyły z bronią w ręku. W zaistniałej sytuacji, kierownictwo WiN-u nie mogło się od tych żołnierzy odciąć, ani tym bardzie ich potępić. Objęło ich zatem patronatem i wspierało ich działania.

Brutalnymi działaniami, ale także przy użyciu różnorakich wymyślnych prowokacji, w tym operacji przeprowadzanych przez agentów UB udających działaczy WiN-u, udało się komunistom skłonić niektórych członków WiN do współpracy. W efekcie tych działań, udało się im w stosunkowo krótkim czasie aresztować prezesów i członków trzech kolejnych Zarządów Głównych Zrzeszenia WiN.

Mieczysław Kawalec „Iza”, „Psarski” – kierownik Wydziału Informacji i Propagandy w IV Zarządzie Głównym Zrzeszenia WiN, ostatni autentyczny p.o. prezesa Zarządu Głównego. Źródło IPN

 

Karol Chmiel „Polański” – doradca polityczny IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN. Źródło IPN

IV Zarząd Główny Zrzeszenia WiN

W styczniu 1947 roku utworzony został IV Zarząd Główny Zrzeszenia WiN, określany potocznie jako „rzeszowski”. Jego prezesem był bowiem ppłk Łukasz Ciepliński, w okresie okupacji niemieckiej dowódca rzeszowskiego Inspektoratu AK, a później prezes Obszaru Południe WiN, a wszyscy członkowie Zarządu wywodzili się z rzeszowskich struktur AK i byli bliskimi współpracownikami ppłk. Cieplińskiego. Zdaniem historyków, był to najbardziej heroiczny okres działalności Zrzeszenia WiN, przypadł bowiem w okresie załamania się postaw społecznych po sfałszowanych przez komunistów wyborach, nasilającej się fali represji, a jednocześnie UB, przy współpracy sowieckiego NKWD, zdołało już rozpracować struktury tej organizacji. Na przełomie lat 1947/48 wszyscy członkowie IV Zarządu Głównego WiN zostali aresztowani i osadzeni w słynnym więzieniu mokotowskim. Po trwającym trzy lata brutalnym śledztwie, podczas którego stosowano wobec nich najstraszliwsze tortury, członkowie IV Zarządu WiN stanęli 5 października 1950 roku przed sądem wojskowym w Warszawie. Proces przeciwko nim komuniści wykorzystali do celów propagandowych, m.in. relacjonując go w prasie i audycjach radiowych. W relacjach z tych procesów, sądzonych działaczy WiN-u przedstawiano jako: pospolitych przestępców, zdrajców Ojczyzny, współpracowników gestapo, podżegaczy wojennych, agentów wywiadu USA. 14 października ppłk Ciepliński i sześciu jego współpracowników: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Karol Chmiel, Józef Batory, Franciszek Błażej Józef Rzepka skazanych zostało na karę śmierci. Oczekując na wykonanie wyroku, ppłk Ciepliński pisał z celi śmierci wzruszające grypsy do swojej żony, Jadwigi, i malutkiego synka, Andrzejka, które przekazywał Ludwikowi Kubikowi, jedynemu spośród sądzonych członków IV ZG Zrzeszenia WiN, który otrzymał wyrok dożywotniego więzienia. Dzięki temu, grypsy te udało się później przemycić z więzienia i przekazać żonie Łukasza – Jadwidze. Wyroki na ppłk. Cieplińskim i sześciu jego współpracowników wykonano w dniu 1 marca 1951 roku, na sposób katyński. Zamordowanych bohaterów pochowano potajemnie w bezimiennej mogile. Ich doczesnych szczątków, mimo prowadzonych przez IPN poszukiwań, do dziś nie odnaleziono.

Kpt. Franciszek Błażej „Roman”, „Tadeusz”, „Bogusław”, członek IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN, prezes Obszaru Południowego. Źródło IPN

Józef Batory „Orkan”, „Argus”, „Wojtek”, „August” – kierownik łączności wewnętrznej w IV Zarządzie Głównym Zrzeszenia WiN. Źródło IPN

Trudna walka o prawdę

Przez cały okres PRL, w propagandowych wydawnictwach i filmach Zrzeszenie WiN przedstawiane było jako organizacja zbrodnicza, a jego działaczy określano mianem „bandytów”. Nie wahano się przypisywać im nawet najbardziej haniebnych czynów, w tym jawnej kolaboracji z okupantem hitlerowskim. Sytuacja uległa zmianie dopiero po wielkiej fali strajków z lata 1980 roku, które m.in. umożliwiły powstanie Niezależnego Samorządnego Związku „Solidarność”. Choć „Solidarność” była formalnie jedynie związkiem zawodowy, ale faktycznie także wielkim ruchem społecznego sprzeciwu, dążącym jednoznacznie do demokratyzacji Polski i uniezależnienia jej od ZSRR. W okresie 15 miesięcy legalnego działania „S”, opozycyjni pisarze i historycy wygłaszali publicznie prelekcje, w których przypominali prawdziwą historię Polski i przywracali pamięć o zamordowanych przez komunistów bohaterach narodowych. Ukazywały się także liczne niezależne publikacje historyczne poruszające tę bardzo niewygodną dla komunistów kwestię.

Rozpoczętej 31 sierpnia 1980 roku pokojowej rewolucji „Solidarności” nie było w stanie przerwać nawet wprowadzenie 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego. Działacze zdelegalizowanej „S” podjęli, wzorem swoich poprzedników z WiN, pokojową walkę o wyzwolenie Polski z niewoli komunistycznej. Mimo skrajnie trudnych warunków, będących naturalnym efektem działania w konspiracji, starali się także w różnoraki sposób upamiętnić postacie zamordowanych lub poległych żołnierzy i działaczy niepodległościowych, w tym ppłk. Łukasza Cieplińskiego i sześciu jego towarzyszy.

Na początku kwietnia 1986 roku podczas odbywającego się w Domu Katechetycznym rzeszowskiego kościoła farnego II Katolickiego Tygodnia Historycznego (zorganizowanego przez działający przy rzeszowskim klasztorze oo. Bernardynów Zespół Charytatywno-Społeczny – złożony głównie z członków NSZZ „S”) prof. Jan Łopuski (podkomendny Ł. Cieplińskiego) wygłosił prelekcję poświęconą wojennej działalności Łukasza Cieplińskiego, a ks. Michał Sternal (żołnierz, a zarazem kapelan AK, a później działacz WiN, przyjaciel i bliski współpracownik Ł. Cieplińskiego) uzupełnił ją emocjonalnym wystąpieniem, w którym zrelacjonował jego powojenną heroiczną działalność niepodległościową i ujawnił szczegóły męczeńskiej śmierci. Rok później, głównie z inicjatywy działaczy „S” z Zespołu Charytatywno-Społecznego, na grobowcu rodziny Sicińskich (gdzie m.in. pochowany jest syn Łukasza – Andrzej) wmurowana została tablica upamiętniająca płk. Cieplińskiego. A w 1988 roku w pierwszym numerze wydawanego przez rzeszowską „S” podziemnego kwartalnika społeczno-politycznego „Ultimatum” zamieszczona została część jego grypsów więziennych, wybrana i opracowana przez Zbigniewa K. Wójcika. Podobnych inicjatyw było więcej…

Adam Lazarowicz ps. „Klamra”, „Pomorski”, „Kleszcz”, „Zygmunt”, „Jadzik”, „Grot”, „Orczyk”, „Gwóźdź”, „Aleksander”, zastępca prezesa IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN. Źródło pl. wikipedia.org

Józef Rzepka, ps. Krzysztof, Rekin, Stefan, Znicz, organizator siatki wywiadu i propagandy. Źródło pl. wikipedia.org

W wolnej Polsce

Nawet po ponownym odrodzeniu się wolnej Polski, walka o ujawnienie pełnej prawdy o działaczach Zrzeszenia WiN, jak również o żołnierzach innych organizacji walczących po zakończeniu wojny o wolność i suwerenność Ojczyzny, natrafiała na liczne przeszkody i utrudnienia, gdyż zarówno byli komuniści, jak i ich potomkowie, zainteresowani byli dalszym ukrywaniem przed społeczeństwem prawdy o zbrodniach okresu PRL. Stąd też, nawet tak oczywista sprawa, jak rehabilitacja bohaterów powojennego podziemia antykomunistycznego, napotykała przez lata na liczne przeszkody, a co więcej do dziś wielu polityków lewicy ośmiela się nadal nazywać ich bandytami.

Proces rehabilitacji ppłk. Cieplińskiego i jego współpracowników z IV ZG Zrzeszenia WiN zainicjowany został przez wspomnianego już wyżej ks. Michała Sternala, który w opublikowanym 5 listopada 1989 roku na łamach tygodnika „San” wywiadzie zaapelował o to do ówczesnego ministra sprawiedliwości, Aleksandra Bentkowskiego. W odpowiedzi na apel ks. Sternala, minister Bentkowski odtajnił akta procesowe działaczy IV ZR Zrzeszenia WiN, a niektóre ich fragmenty opublikował, wraz ze swoim komentarzem, w tygodniku „San” z 4 marca 1990 roku. Jednakże, dopiero 17 września 1992 roku Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wydane w 1950 roku wyroki na ppłk. Cieplińskiego i jego współpracowników z WiN.

W międzyczasie, podejmowano liczne działania celem ich upamiętnienia. Wspomnę tylko o dwóch z Rzeszowa: w 1990 roku jedna z głównych ulic miasta otrzymała nazwę Alei Cieplińskiego (w okresie PRL nazywała się ona 22 lipca!), a w 1996 roku Szkoła Podstawowa Nr 28 obrała go sobie za patrona. Warto też wspomnieć, że jego imieniem nazwano m.in. jedną z ulic w Krakowie. Zarząd Regionu Rzeszowskiego NSZZ „S” patronował także wystawieniu w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej spektaklu poświęconego ppłk. Łukaszowi Cieplińskiemu: „O nim zapomnieć nie wolno”.

5 maja 2007 roku, Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, Lech Kaczyński, odznaczył pośmiertnie ppłka Łukasza Cieplińskiego Orderem Orła Białego. Rok później, z inicjatywy ówczesnego przewodniczącego Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność, Wojciecha Buczaka, powstało Stowarzyszenie Społeczny Komitet Budowy Pomnika ppłk. Łukasza Cieplińskiego, które wkrótce potem rozpisało konkurs na projekt pomnika i rozpoczęło zbiórkę funduszy na jego budowę. 17 listopada 2013 roku pomnik Łukasza Cieplińskiego i sześciu jego współpracowników (autorstwa prof. Karola Badymy) został uroczyście odsłonięty i poświęcony.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Istotnym elementem przywracania, a zarazem utrwalania, pamięci o działaczach i żołnierzach powojennej konspiracji antykomunistycznej jest obchodzony każdego roku w dniu 1 marca – w rocznicę zamordowania członków IV ZR Zrzeszenia WiN – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Proces jego ustanawiania rozpoczął śp. Prezydent RP, Lech Kaczyński, który udzielając poparcia inicjatywie Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych, wszczął 10 marca 2010 roku odpowiednie działania legislacyjne. Pragnął w ten sposób upamiętnić, nie tylko działaczy IV ZR Zrzeszenia WiN, ale także wszystkich żołnierzy i działaczy organizacji niepodległościowych walczących po zakończeniu drugiej wojny światowej o wolność i suwerenność Ojczyzny. Wskutek śmierci Lecha Kaczyńskiego, spowodowanej rozbiciem się na lotnisku pod Smoleńskiem samolotu z polską delegacją (udającą się do Katynia celem uczczenia polskich oficerów zamordowanych tam w 1940 roku przez sowietów), zamiar ten urzeczywistnił dopiero jego następca, Bronisław Komorowski, podpisując 9 lutego 2011 roku ustawę ustanawiającą 1 marca Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. 1 marca, tego samego roku, decyzją ówczesnego Ministra Obrony Narodowej, Tomasza Siemoniaka, siedmiu zamordowanych członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN awansowano pośmiertnie na wyższe stopnie oficerskie: Łukasza Cieplińskiego i Mieczysława Kawalca na pułkowników; Adama Lazarowicza na podpułkownika; Józefa Batorego, Franciszka Błażeja i Józefa Rzepkę na majorów; Karola Chmiela na kapitana.

Jerzy Klus

Szanowny czytelniku

Z dniem 25 maja 2018 r. rozpoczyna obowiązywanie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane popularnie jako „RODO”).  

Dajemy Państwu możliwość wyboru, czy i w jakim zakresie chcą korzystać z usług i udostępniać o sobie informacje. Co prawda nasz serwis jest dostępny bez konieczności podawania informacji o sobie, jednakże gdyby taki kwestia pojawiła się to wskazanie danych jest dobrowolną decyzją użytkownika. Użytkownik w każdej chwili może żądać ich usunięcia w całości lub części, kierując stosowaną korespondencję na adres: rzesz@solidarnosc.org.pl  lub tradycyjnie na adres Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność” ul. Matuszczaka 14, 35-083 Rzeszów  

Korzystający z naszego serwisów internetowego pozostają Państwo anonimowi tak długo, aż sami nie zdecydują inaczej. Wynikające z ogólnych zasad połączeń realizowanych w Internecie informacje zawarte w logach systemowych (np. adres IP) są przez Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność” wykorzystywane w celach technicznych, związanych z administracją naszymi serwerami. Poza tym adresy IP są wykorzystywane do zbierania ogólnych, statystycznych informacji demograficznych itp.  

Dane dotyczące użytkowników serwisu internetowego http://https://www.solidarnosc.rzeszow.org.pl// przetwarzane są przez Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność” z siedzibą w Rzeszowie, ul. Matuszczaka 14, NIP 813-12-88-922 będący w odniesieniu do danych osobowych użytkowników administratorem danych osobowych.  

Kontakt z Inspektorem Ochrony Danych Osobowych jest możliwy pod adresem email: iod.rzesz@solidarnosc.org.pl lub telefonicznie: 513 168 307

Dane osobowe to, zgodnie z postanowieniami RODO, informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. W przypadku korzystania z naszego serwisu internetowego takimi danymi są np. adres e-mail, adres IP. Dane osobowe mogą być zapisywane w plikach cookies lub podobnych technologiach instalowanych na naszych stronach i urządzeniach, których używasz podczas korzystania z naszych usług.  

Dane osobowe użytkowników - jeżeli będą zbierane - traktowane będą jako wydzielona baza danych przechowywana na serwerze Regionu Rzeszowski NSZZ „Solidarność” w strefie bezpieczeństwa zapewniającej właściwą ochronę. Dostęp do bazy danych posiadają jedynie pracownicy, którzy posiadają stosowne upoważnienia do przetwarzania danych Jako administrator danych osobowych użytkowników wydawanego przez nas serwisu internetowego możemy w drodze umowy powierzać przetwarzanie tych danych innym podmiotom.  

Zbierane przez Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność” dane osobowe użytkowników przetwarzamy w sposób zgodny z zakresem udzielonego przez użytkownika zezwolenia lub na podstawie innych ustawowych przesłanek legalizujących przetwarzanie danych (przede wszystkim w celu realizacji usług oraz w prawnie usprawiedliwionym celu - marketingu bezpośrednim naszych produktów lub usług), zgodnie z wymogami prawa polskiego, dlatego też podstawą i celem przetwarzania danych osobowych związane są niezbędność przetwarzania do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią. Ta podstawa przetwarzania danych dotyczy przypadków, gdy ich przetwarzanie jest uzasadnione z uwagi na nasze usprawiedliwione potrzeby, co obejmuje między innymi konieczność zapewnienia bezpieczeństwa usługi, dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług i dopasowania ich do potrzeb i wygody użytkowników jak również ewentualnego prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.  

Państwa dane, w ramach naszych usług, przetwarzane będą wyłącznie w przypadku posiadania przez nas lub inny podmiot przetwarzający dane jednej z dopuszczonych przez RODO podstaw prawnych i wyłącznie w celu dostosowanym do danej podstawy, zgodnie z opisem powyżej. Dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania – czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy – przez czas jej wykonywania, a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora – do czasu istnienia tego uzasadnionego interesu. Dane będą przetwarzane przez Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność” i ewentualnie przez Zaufanych Partnerów, jeśli wyrazisz im zgodę, ale mogą być one również powierzone do przetwarzania innym podmiotom. W każdym takim przypadku przekazanie danych nie uprawnia ich odbiorcy do dowolnego korzystania z nich, a jedynie do korzystania w celach wyraźnie wskazanych przez nas. Przekazywanie danych ma miejsce na ogół w przypadku współpracy z podwykonawcą lub usługodawcą. W każdym przypadku przekazanie danych nie zwalnia przekazującego z odpowiedzialności za ich przetwarzanie. Dane mogą być też przekazywane organom publicznym, o ile upoważniają ich do tego obowiązujące przepisy i przedstawią odpowiednie żądanie, jednak nigdy w innym przypadku.  

Jak już wspomniano, na naszej stronie internetowej używamy technologii, takich jak pliki cookie i podobnych służących do zbierania i przetwarzania danych osobowych oraz danych eksploatacyjnych w celu personalizowania udostępnianych treści i reklam oraz analizowania ruchu na naszych stronach. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. Twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz różne strony w Internecie. Znajdziesz tam także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, by ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.  

Macie Państwo prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzani danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego - Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Uprawnienia powyższe przysługują także w przypadku prawidłowego przetwarzania danych przez administratora.